Rodzice są dla swych dzieci najważniejszymi osobami. Kształtują system wartości swych dzieci, są dla nich oparciem i odniesieniem. W okresie dorastania dziecka kontakt z rodzicami bywa często trudny. Młody człowiek buntuje się, a rady rodziców są krytykowane i odrzucane. Tymczasem, bunt i konflikt z rodzicami bywa często naturalnym etapem rozwoju młodego człowieka i wcale nie oznacza, że system wartości rodziców, kontakt z nimi, ich zdanie i obecność w życiu przestały być ważne. Warto będąc rodzicem podtrzymywać więź z własnym dzieckiem mimo braku dowodów, że się jest zrozumianym i mimo pozornych niepowodzeń.

Rozmawiaj z własnym dzieckiem. Nie stosuj cenzury i nie unikaj tematów zakazanych. Dzieci powinny czuć, że mogą z tobą rozmawiać na każdy temat, czasem dla ciebie niewygodny (moda, muzyka, również narkotyki i seks).

Słuchaj uważnie, co dziecko mówi. Postaraj się znaleźć czas na wysłuchanie własnego dziecka, chociaż czasem problem, z którym do Ciebie przyszło, wydał ci się banalny. Te problemy są dla nich ważne i typowe dla ich wieku. Postaraj się w czasie, gdy dziecko mówi do Ciebie, oderwać się od swego zajęcia (np. zmywania) i spojrzeć mu w oczy. Pokażesz w ten sposób, że jego przeżycia są dla ciebie istotne.

Unikaj frazesów i prawienia kazań. Próbuj rozmawiać, a nie wygłaszać wykłady. Unikaj stwierdzeń w rodzaju: "Jak byłem w twoim wieku...".

Pomóż dziecku samodzielnie myśleć i rozwiązywać swoje problemy. Możesz wypowiadać swoje zdanie na dany temat, ale nie podejmuj decyzji za nastolatka i pozwól mu rozwinąć niezależność. Używaj języka "To twój wybór"; "Sam decyduj o tym"; "Ty możesz wziąć za to odpowiedzialność"; "To twoja decyzja".

Unikaj skrajności w postawach wychowawczych. Zarówno zbyt mocne "dokręcanie śruby", "reżim domowy" jak i dawanie zupełnej wolności nie jest właściwe.

Ustal jasno zasady dotyczące zachowań dziecka np. godzina powrotu do domu, zakaz palenia, picia i zażywania narkotyków. Niech zna też dobrze konsekwencje łamania zasad. Kary dostosuj do wieku i indywidualności dziecka.

Zaakceptuj niespokojność i niezadowolenie. Jest to wiek, w którym dziecko buntuje się właściwie przeciwko wszystkim i wszystkiemu. Zawsze jest "na nie". Nie jest niczym nienormalnym, jeśli nastolatek zachowuje się w sposób zmienny i nieprzewidywalny np. "na każdą propozycję wrzeszczy" nie ", a potem trzaska drzwiami. Zwalcza jakieś odruchy, a następnie je akceptuje, kocha rodziców i nienawidzi, wypowiada przeciwstawne sądy. Krytykuj zachowanie dziecka, ale nie jego osobę. Np. "Zachowujesz się niegrzecznie", a nie "Jesteś niegrzeczny". Powiedz mu, co czujesz w tej sytuacji.

Pomóż dziecku czuć się dobrze z samym sobą. Unikaj podkreślania słabych stron. Dziecko ma prawo się pomylić, porozmawiaj o tym, co się stało, zapytaj, czy rozumie, na czym polegał błąd i pomóż mu go naprawić. Nie wyśmiewaj, podkreślaj jego dobre strony tak, aby dziecko czuło się pewnie i doceniało własną wartość. Chwal, kiedy możesz! Dziecku twoje pochwały są bardzo potrzebne. Doceniaj wysiłek, a nie tylko osiągnięty efekt.

Pokazuj dziecku, że je kochasz. Nigdy za dużo pocałunków, przytulania, chociaż w tym wieku dzieci się przed nimi bronią. Powiedz czasem "Bardzo cię kocham"; "Jestem z ciebie dumny".

Zachęć dziecko, by znalazło coś, co sprawi mu przyjemność, np. sport, gra na instrumencie, zabawa z komputerem, czytanie książek - coś, co pozwoli mu przyjemnie i pożytecznie spędzać wolny czas.

Pamiętaj, że to ty jesteś wzorem dla swojego dziecka. Twoja postawa i zachowanie kształtuje jego system wartości. Jeżeli zdarzy ci się popełnić błąd, przyznaj się do niego i przeproś. Zachowaj poczucie humoru. Uśmiechaj się do dziecka pomimo różnych przeciwności.

Oprac. E. Łukasik na podst. materiałów „Wychowanie bez porażek” T. Gordon