zsgolabki@interia.pl
Odpowiedzialność wobec prawa nieletnich
Osoba nieletnia to taka, która:
nie ukończyła 18 lat, a przejawia zachowania świadczące o demoralizacji,
ukończyła 13 lat, a nie ukończyła lat 17 i dopuściła się popełnienia czynu karalnego,
nie ukończyła 21 roku życia i względem której zostały orzeczone środki wychowawcze lub poprawcze.
W odniesieniu do nieletnich określenie demoralizacja często zastępuje się nieprzystosowaniem społecznym. Najczęstsze objawy demoralizacji czy nieprzystosowania społecznego nieletnich to:
ucieczki z domów lub placówek opiekuńczo-wychowawczych,
zachowania patologiczne (alkoholizm, narkomania, prostytucja, tworzenie
się nieformalnych grup),
porzucanie szkoły,
brak opieki ze strony rodziców czy opiekuna,
przebywanie w środowiskach kryminogennych,
popełnianie czynów karalnych i innych czynów zabronionych,
brutalizacja zachowań wobec rówieśników i osób dorosłych.
Sąd rodzinny to sąd właściwy do rozpatrywania spraw nieletnich, Właściwy sąd rodzinny to sąd, na terenie którego działania zamieszkuje lub przebywa nieletni.
Czyn karalny to czyn zabroniony przez ustawę jako:
a) przestępstwo lub przestępstwo skarbowe albo
b) wykroczenie określone w art. 51, 62, 69, 74, 76, 85, 87, 119, 122, 124, 133 lub 143 Kodeksu wykroczeń.
Każdy, kto stwierdzi istnienie okoliczności świadczących o demoralizacji nieletniego, w szczególności naruszanie zasad współżycia społecznego, popełnienie czynu zabronionego, systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego, używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawianie nierządu, włóczęgostwo, udział w grupach przestępczych, ma społeczny obowiązek odpowiedniego przeciwdziałania temu, a przede wszystkim zawiadomienia o tym rodziców lub opiekuna nieletniego, szkoły, sądu rodzinnego, Policji lub innego właściwego organu.
Każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu czynu karalnego przez nieletniego, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym sąd rodzinny lub Policję.
Wobec nieletnich sąd rodzinny może:
-
udzielić upomnienia,
-
zobowiązać do określonego postępowania, a zwłaszcza do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej, do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzania się w stan odurzenia,
-
ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna,
-
ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania - udzielających poręczenia za nieletniego,
-
zastosować nadzór kuratora,
-
skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją,
-
orzec zakaz prowadzenia pojazdów,
-
orzec przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karalnego,
-
orzec umieszczenie w rodzinie zastępczej, w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, w młodzieżowym ośrodku socjoterapii albo w ośrodku szkolno-wychowawczym,
-
orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym,
-
zastosować inne środki zastrzeżone w niniejszej ustawie do właściwości sądu rodzinnego, jak również zastosować środki przewidziane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.
Zgodnie z przepisami Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w Polsce karane jest:
posiadanie każdej ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych (art. 48),
wprowadzanie do obrotu środków odurzających (art. 43),
udzielanie innej osobie, ułatwianie lub umożliwianie ich użycia oraz nakłanianie do użycia (art. 45 i 46),
wytwarzanie i przetwarzanie środków odurzających (art. 40).
Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii
Art. 62.1
"Kto, wbrew przepisom ustawy posiada środki odurzające lub substancje psychotropowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3."
Art. 59.1.
"Kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, udziela innej osobie środka odurzającego lub substancji psychotropowej, ułatwia użycie albo nakłania do użycia takiego środka lub substancji, podlega każe pozbawienia wolności od roku do lat 10"
,
Art. 59.2.
"Jeżeli sprawca czynu, o którym mowa w ust. 1, udziela środka odurzającego lub substancji psychotropowej małoletniemu, ułatwia użycie albo nakłania go do użycia takiego środka lub substancji, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3"
Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi,
Art.15.
Zabrania się sprzedaży i podawania napojów alkoholowych :
-
osobom, których zachowanie wskazuje, że znajduje się w stanie nietrzeźwości,
-
osobom do lat 18,
-
na kredyt lub pod zastaw.
Art. 208kk
"Kto rozpija małoletniego, dostarczając mu napoju alkoholowego, ułatwiając jego spożycie lub nakłaniając go do spożycia takiego napoju podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2."
Zgodnie z przepisami Ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych
Art. 6.1. Zabrania się sprzedaży wyrobów tytoniowych osobom do lat 18. W miejscu sprzedaży wyrobów tytoniowych umieszcza się widoczną i czytelną informację o treści: „Zakaz sprzedaży wyrobów tytoniowych osobom do lat 18 (art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych)”. W przypadku wątpliwości co do pełnoletności
kupującego wyroby tytoniowe sprzedawca może zażądać okazania dokumentu
potwierdzającego wiek kupującego.
Oprac. E. Łukasik